IS DE AARDE ROND?

Enige jaren geleden zocht ik naar meer informatie over de zonderling Klaas Dijkstra, en zo kwam ik op de website van het Godfried Bomans Genootschap. Gerrit Krol besprak daar het merkwaardige boek waar ik het over wil hebben, en meldde dat het alleen nog in Franeker, in het planetarium van Eise Eisinga te zien was, achter glas.
Maar ik had 'Is de Aarde Rond?' net bij de Slegte gevonden, heel gewoon in de kast, voor € 20.-.
Mede daartoe gedreven door de inleiding van Godfried Bomans, schafte ik het aan.
En las het. Met stijgende verbazing.
De titel doet reeds vermoeden dat Dijkstra zich niet geheel kon verenigen met de kwestie van een bolvormige aarde. Om Bomans te citeren: "Dijkstra zag de aarde niet als een oliebol maar als een pannekoek."
Ook de andere hemellichamen zag Dijkstra anders.
De zon was wat hem betreft een komvormig gevalletje van geringe afmetingen, en de Maan een platte spiegel, waarin voor wie goed kijkt de hele platte aarde is weerspiegeld. Maar u hebt natuurlijk nog nooit echt goed gekeken, want dan had u zeeën en werelddelen gezien en zou u de waarheden van Klaas Dijkstra niet langer betwijfelen.
Wanneer nu leefde de goede man? In de Middeleeuwen, zou je denken.
Maar nee, niets daarvan. Klaas was ongeveer onze tijdgenoot. In de 50er jaren kreeg hij aandacht door zijn aanhoudende pogingen wetenschappers te doordringen van zijn gelijk.
Vruchteloos. Daar zal niemand raar van opkijken.
Dijkstra beschrijft zijn eigen leven als een bestaan vol obstakels. Als knaap al weigerde hij, zoals een goede Fries betaamt, aan te nemen wat de onderwijzers hem leerden. Eigenwijs is goed, maar men kan ook overdrijven.
En zo vatte in de jonge Klaas het idee post dat alles wat hij moest leren op napraat berustte, en ontwikkelde hij zijn eigen bizarre cosmologie.
Het blijft psychologisch raadselachtig waarom een mens kiest voor het levenslang bevechten van windmolens, en daarmee voor levenslange miskenning - teneinde zo'n uitzonderlijk hersenspinsel in stand te houden. In dit opzicht is hij de enige niet, en wat mij betreft zijn zulke eenlingen het zout der aarde, en doen we er goed aan hun gedachtengoed te koesteren, ook al kunnen we het niet delen.

Al eerder had ik een boek in mijn bezit gekregen, ook van een Nederlander: W. van der Kamp, getiteld 'Houvast aan het Hemelruim' . Ondertitel: een pleidooi voor de bijbelse opvatting dat de zon om de aarde draait.
Ditmaal geen Fries, maar een vrome Veluwer aan het woord. Van de Kamp gaat diep in op de geschiedenis van het Zon-centraal idee en uit zijn uitvoerige bewijslast voor het tegendeel blijkt maar weer eens hoe men bewijzen naar zijn hand kan zetten.
Een gedegen werkje. Ook hier is weer iemand aan het woord die in het huidige zonnestelsel-model een samenzwering vermoedt die nodig door hem aan de kaak gesteld moet worden.
Het boek is uit 1985, nota bene.
Een discussie tussen beide heren heeft waarschijnlijk nooit plaatsgevonden, helaas.
Dat Dijkstra de enige 'platterik' op de wereld was is trouwens niet waar.
Tot in de 80er jaren bestond er een bloeiende (?) Flat Earth Society in Amerika,gedreven door een man met een tragische levensloop en een Australische vrouw die zichzelf als 'levend bewijs' aandiende. Zij wist namelijk met stelligheid dat zij in haar jeugd nooit aan haar voeten had gehangen.
Wat wil je nog meer.