maandag 1 maart 2010

DE PRIJS VAN VERLICHTING

Verlichting wordt in alle religies gezien als een doel dat het streven waard is: naderen tot de godheid, en 'weten', 'eenworden', al is het maar een moment. Maar dat moment is vaak bepalend voor de rest van je leven. Streven naar die ervaring is niet altijd zonder gevaar.
In de joodse traditie mocht iemand er zelfs niet aan beginnen vóór z'n 40ste, uit voorzorg.
Er is een prachtig verhaal uit de Babylonische Talmoed over vier mystici die samen het Paradijs willen vinden.
Hun namen zijn in de geschiedenis bewaard gebleven: rabbi Akiva ben Yossef, Elisha ben Abuya, Simeon ben Zoma, en Simeon ben Azzai.
Zij hebben zich bekwaamd in Merkawah (=voertuig) mystiek: een bepaalde vorm van meditatie en studie, die moet leiden tot een reis naar 'Pardes', het Hemelse Paradijs.

We zouden het doel 'verlichting' kunnen noemen.

Het verhaal kent vele versies en de Merkawah mystiek kent geen vastomschreven 'leer'.
De reis naar het paradijs gaat niet over rozen.
Steeds wordt er een nieuwe entourage, een andere ruimte, een diepere laag bereikt,
Maar er dreigt gevaar: in de 'Hechalot', de Hemelse paleizen van de Merkawah-voorstelling kan men ten prooi vallen aan misleiding, net als in de hemelen van de Tibetanen. Men moet zijn doel als het ware boven zijn hoofd dragen en door niets zijn vastbeslotenheid laten ondermijnen, of engelen zijn opeens geen engelen meer, ontmoetingen zijn niet wat ze schijnen en het prachtige marmer van de vloeren blijkt bedriegelijk water.
De 'vier die het Paradijs betraden' deden dat op eigen risico. Drie van hen konden de immense openbaring niet verdragen: Simeon ben Azzai verloor zijn leven, Simeon ben Zoma verloor zijn verstand en Elisha ben Abuya verloor zijn geloof en werd een ketter, in de literatuur verder aangeduid als 'Aher', de Ander.
Alleen rabbi Akiva (50 - 135 na Chr) behield zijn geloof en zijn leven. Hij ging de geschiedenis in als een van de grootste wijzen uit die periode.

Verlichting. Een werkelijke definitie is niet te geven. Zeker is: we krijgen het niet kado.
Het allerhoogste heeft een prijs, die de meesten van ons niet kunnen betalen.

5 opmerkingen:

Wonieka zei

Lieve Loes,

Ik kan me vinden in je laatste alinea. Een definitie van Verlichting is niet te geven omdat het om een ervaring gaat. Verlicht-zijn kan er ook bij ieder Verlicht persoon er anders uit zien. Kado krijg je het zeker niet. Er gaat een heel bewustzijnsproces aan vooraf.

Alles heeft een prijs. Ook het leven dat de meeste mensen leiden/lijden. De prijs van Verlicht-zijn is er een die de meesten niet allen niet kunnen, maar ook niet willen betalen.

Een hartegroet van Wonieka

Loes Modderman zei

Dank voor je reactie, Wonieka!
Uit ervaring weet ik niet wat 'verlichting' betekent, en ik streef er ook niet naar. (misschien in een volgend leven ;))
Heb jij er ervaring mee?
Wat mij vooral boeit is het streven ernaar, en ook de plotselinge mystieke ervaring van Eenheid en universele Liefde die mensen meemaken, en die in elke religie in wezen hetzelfde is, hoe verschillend de cultuur en de goden ook zijn. Het gaat blijkbaar om een universele menselijke ervaring. Herkomst en bestemming, zoiets. Wonderlijk. Ik zal er nog wel eens wat over schrijven.
liefs, Loes

Wonieka zei

Lieve Loes,

Ik ben zelf Verlicht. Een visioen of plotselinge mystieke ervaring krijgen hoeft nog niet te betekenen dat je daarna Verlicht bent. Verlicht ben je als je die Eenheid en onvoorwaardelijke liefde ook helemaal kunt leven. Als er niets meer in je persoonlijkheid is dat niet aan het licht geweest is. Er dus niets meer in de schaduw ligt.

En wie zegt dat jij in dit leven niet Verlicht zou kunnen worden? Voor mij is het overigens geen streven geweest. Mijn verlangen ging meer uit naar volledige innerlijke vrijheid en helemaal kunnen leven wie ik ben.

Op die weg begeleid ik mensen, al naar gelang de diepte van hun verlangen.

Ik ben benieuwd naar wat je er nog meer over gaat schrijven.

Een hartegroet van Wonieka

PS: jammer dat blogspot geen bericht geeft dat er terug gereageert wordt.

Loes zei

Interessant wat je schrijft, alleen vraag ik me af waar je die persoonlijke verlichting dan aan afmeet.
In mijn optiek is een mens zo gelaagd en zo gecompliceerd, en is bewust en onbewust zo verweven dat ik met de beste wil van de wereld niet zou kunnen bedenken wat er eerst allemaal tegen het licht gehouden zou moeten worden voor ik mezelf 'verlicht' zou noemen. Maar dat is persoonlijk.
Zoals ik al zei: ik streef er niet naar, gewoon omdat ik niet zo met m'n eigen proces bezig ben.
Daarin hebben we ook ieder onze eigen opdracht, denk ik, en onze eigen weg. Daar trouw aan blijven is voor mij persoonlijk belangrijker dan ergens uitkomen waar ik van nature niet toe geneigd ben. Maar ik heb respect voor jou en andere mensen die het anders doen en hun opdracht vertalen zoals jij dat doet. De wereld biedt plaats aan elke variant van zinvol leven.
Liefs, Loes.

Loes Modderman zei

Interessant wat je schrijft, alleen vraag ik me af waar je die persoonlijke verlichting dan aan afmeet.
In mijn optiek is een mens zo gelaagd en zo gecompliceerd, en is bewust en onbewust zo verweven dat ik met de beste wil van de wereld niet zou kunnen bedenken wat er eerst allemaal tegen het licht gehouden zou moeten worden voor ik mezelf 'verlicht' zou noemen. Maar dat is persoonlijk.
Zoals ik al zei: ik streef er niet naar, gewoon omdat ik niet zo met m'n eigen proces bezig ben.
Daarin hebben we ook ieder onze eigen opdracht, denk ik, en onze eigen weg. Daar trouw aan blijven is voor mij persoonlijk belangrijker dan ergens uitkomen waar ik van nature niet toe geneigd ben. Maar ik heb respect voor jou en andere mensen die het anders doen en hun opdracht vertalen zoals jij dat doet. De wereld biedt plaats aan elke variant van zinvol leven.
Liefs, Loes.