KWALITEIT VAN LEVEN

Kwaliteit van leven is een moeilijk begrip.

Een persoonlijk begrip. Want wat voor de een nog aanvaardbaar leven is, is voor de ander 'geen leven meer'.

Waar we de medische grens trekken tussen leven en vegeteren, of de filosofische grens tussen zin en zinloos, hangt af van onze persoonlijke visie op wat een mens definieert als persoon, en van ons geloof in 'bedoeling' , 'Gods Wil' , of hoe we dat willen verwoorden.
Medische ethiek is een mijnenveld, waarbij het leven van één mens centraal staat en de spirituele kanten van een 'geval' in de regel niet meegenomen worden.
Een van de moeilijkste situaties is onomkeerbaar coma, en de beslissing om de stekker er maar uit te trekken is dan vaak een punt van heftige discussie waarbij religie en gezond verstand elkaar in de haren vliegen. Hebben we zelf niet vaak gezegd dat we dat nooit willen, vegeteren aan slangen en volgestoken met naalden om ons lichaam in leven te houden, terwijl onze geest ergens tussen twee werelden gevangen zit?

Dat is een onmenselijke situatie, en van kwaliteit van leven is dan absoluut geen sprake meer.

Maar , zoals we weten of geloven: Gods wegen zijn soms wonderbaarlijk....

In de 80er jaren was er ergens in Amerika een tornado, zoals er zoveel zijn. Het huis van een willekeurige familie stortte in, de moeder werd gedood en haar zoontje van 5 werd onder het puin bedolven.
Toen Robbie werd gered had hij een ernstige hersenbeschadiging en hij lag in coma, met weinig hoop om ooit nog wakker te worden.
Maar de familie gaf niet op, en na een jaar leek er iets van leven in hem terug te keren.
Coma Vigil, heet dat: een coma waarin enkele vitale functies weer door het slachtoffer worden overgenomen maar van bewust-zijn nog geen sprake is.
Robbie ging van het ziekenhuis naar zijn grootmoeder Ann, en Ann gaf niet op. Heel héél langzaam en geleidelijk kwam er meer leven in Robbie, en begon hij te reageren op zijn omgeving.
Dit is Amerika, en in zulke gevallen neemt men z'n toevlucht to bidden, collectief bidden. Gevallen als dit spreken tot de verbeelding, en halen de kranten. Men leeft mee met het kind en zijn familie en men voelt zich betrokken.
Het boek van journalist Jack Grazier 'The Power Beyond' beschrijft dit geval en ik vertaal daarom een stukje dat precies verwoordt wat 'kwaliteit van leven' anders kan zijn dan een economisch nuttig leven.

" Terwijl ik met Ann sprak dacht ik onwillekeurig aan hoe de familie na de tornado was verteld dat het beter zou zijn om de knop maar om te draaien en het leven van de kleine jongen te beëindigen.
"Trek de stekker eruit!", zei de wereld. "Robbie is dood!"
Maar dat was niet zo. Hij was alleen maar ergens anders, en nu was hij bezig terug te komen. Hij leert te kruipen. Hij lacht. Hij geeft via z'n ogen alle liefde terug die er aan hem gegeven wordt.
"Hij zal nooit een productief leven leiden", zei de wereld.
Maar de wereld voorzag niet de veranderingen in het leven van Ann en van diegenen onder ons die Robbie ontmoetten of zijn verhaal hoorden. Zonder een vinger op te heffen kreeg Robbie het voor elkaar dat duizenden mensen voor hem baden; hij maakte dat mensen in het hele land hem schreven; hij leidde mensen terug in de kerk; hij gaf hoop aan de wanhopigen omdat hij kans zag tegen alle verwachtingen in vol te houden; hij bracht veranderingen in de onsterfelijke ziel van vreemden.
"Denk eens aan zijn kwaliteit van leven", zeiden de dokters.
Er was een dokter die Ann zei dat Robbie veel beter af zou zijn als hij dood ging.
Maar wie van ons kan de kwaliteit van iemands leven bepalen, en op welke grond?
Als kwaliteit van leven bepaald wordt op grond van geluk, dan zou de helft van de mensen de criteria niet halen.
Als kwaliteit van leven wordt gedefinieerd in termen van fysieke perfectie, hoe velen van ons zouden er dan niet afvallen?
Maar als we naar de waarde van iemands leven kijken, dan heeft Robbie's leven kwaliteit.
Op welk moment hebben we beslist dat kwaliteit van leven belangrijker is dan de heiligheid van leven?"

Tot zover het fragment uit 1989. Het is er alleen maar relevanter op geworden in een tijd waarin uiterlijke perfectie steeds meer als de maatstaf voor ons menszijn wordt gezien.
Is dat werkelijk een wereld waarin we willen leven?