Misschien zijn er mensen die van Fantasy houden. Vast wel.
Het is een zijpad in de literatuur dat door sommigen onvermoeibaar bewandeld wordt ( of misschien werd, want nu hebben we Second World en computer games om onze fantasie om te zetten)
Veel mensen die nooit Fantasy lezen heb ik horen zeggen dat het een vlucht is. Wat niet reëel is, is in hun ogen een te veroordelen manier om je tijd door te brengen.
Lezen of liever spellen van de kranten zodat je precies op de hoogte bent van de laatste moord of de meest recente uitlating van een politicus die morgen beslist weer wat anders beweert, is blijkbaar een veel nuttiger manier om je tijd te verdoen.
Het mag duidelijk zijn dat ik het daar niet mee eens ben. Wat je ook leest, het gaat met je aan de haal, en het lezen van 'nuttige' informatie is net zo onderhevig aan persoonlijke interpretatie.
Anders zouden er geen opiniebladen bestaan.
Principieel lees ik geen kranten, en ook geen Nederlandse romans die allemaal over hetzelfde lijken te gaan: de narigheid binnen relaties. Kan mij wat schelen, ik heb genoeg aan die van mezelf en m'n directe omgeving.
Maar ik ben een Fantasy fan (en SciFi kan ook erg leuk zijn), en ik heb een paar duizend fantasyboeken verslonden. Het begon allemaal met Tolkien, die ik las toen ik 23 was, nu 43 jaar geleden. En herlas.
En m'n kinderen voorlas. En nogmaals herlas, nadat de films waren uitgekomen.
Wat een rijkdom, en wat een monument voor de fantasie van de mensheid.
Na Tolkien ontdekte ik oudere Fantasy, want ook Tolkien stond in een traditie: George MacDonald, Lord Dunsany, William Morris. Prachtige romantische beschrijvingen van mensen en landschappen en draken en heldhaftige gebeurtenissen.
Toen het hek eenmaal van de dam was, las ik wat los en vast zat, in de tijd toen engelstalige pockets nog goedkoop waren. Dan ontstaan er favorieten: Katherine Kurtz met haar prachtige Deryni cyclus, Gene Wolfe's serie 'Book of the New Sun', de sprookjesachtige vertellingen van Patricia Mc Killip, de trilogie Gormenghast van Mervin Peake; hilarisch, scherpzinnig en fantastisch, de Hitchhiker's Guide to the Galaxy van Douglas Adams (zelden in m'n leven zo gelachen) en de prachtige diepzinnige boeken van Ursula LeGuin, die haar universa zo consistent en menselijk maakt dat tovenaars je even vertrouwd worden als je beste vriend.
Prachtig. Ongelofelijke literatuur.
Diep, mythisch, en rakend aan zoveel universele thema's. Ook veel in het Nederlands vertaald, trouwens.
Met Terry Pratchett, de lieveling van veel mensen, heb ik niets. Zijn geestigheid is de mijne niet, blijkbaar.
Na een stuk of 5 pogingen heb ik zijn knisperend taalgebruik verder voor gezien gehouden.
Het is en blijft persoonlijk wat je mooi vindt.
Hoe dan ook, de minachting voor Fantasy is totaal misplaatst.
Juist de grote vrijheid voor de schrijver om een eigen wereld te creëren maakt dat hij er alle thema's in kan verwerken die voor hem, en voor ons betekenis hebben. Goeie fantasie is niet aan tijd of cultuur gebonden. Het is moderne mythologie, en wie zal beweren dat mythologische thema's niet relevant zijn.
Faust, de Mahabaratha, Milton, Dante en Homerus zijn nog altijd zo actueel als toen ze geschreven werden.
Wie zijn leven baseert op de actualiteit en de wijsheid van de journalistiek, of zich door Bruna laat dicteren wat hij wel of niet moet lezen, mist allicht iets wat onmisbaar is: het gevoel voor wat ons overstijgt en ons verbindt met wat werkelijk eeuwigheidswaarde heeft.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten