Goethe's schepping Dr. Faust verkocht zijn ziel aan de Duivel. Een onsterfelijke geschiedenis.Of we wel of niet in Bokkepoot geloven doet niet ter zake, we kunnen ons iets bij die transactie voorstellen. Wie zijn ziel 'verkoopt' verkoopt zijn menszijn, en een prettig hiernamaals kan men dan wel op de buik schrijven.
Wat betreft de hel - wat ik nooit heb begrepen is waarom Satan daar niet een gezelliger plek van maakt. Het gaat hem toch om zieltjes winnen. Bij de huidige stand van zake moet je toch wel erg gesteld zijn op het aardse om de hemel voor de hel te willen ruilen.
Hoe zit het met de ziel? Daar heeft men zich sinds de oertijd het hoofd over gebroken, maar geen enkele cultuur heeft serieus aan haar bestaan getwijfeld.
Leonardo Da Vinci probeerde in 1515 de zetel van de ziel te ontdekken in de hersens. Helaas; onvindbaar.
De Egyptenaren zagen de ziel als een vogel die wegvloog als het lichaam stierf, en ze beeldden de ziel uit hangend in een weegschaal, met als tegenwicht een veer of iets anders. Want gewogen werd er, ook nog in de Middeleeuwen, en o wee als de ziel te licht werd bevonden.
Iemand die dat wegen heel letterlijk heeft genomen is de Amerikaan Duncan McDougall (1866-1920), die in de eerste jaren van de 20ste eeuw een aantal interessante proeven deed om het gewicht van de ziel vast te stellen.
Hij woog mensen vlak voor hun overgang, met bed en al. En concludeerde na enkele geslaagde proeven dat de menselijke ziel zo'n 21 gram weegt. Dieren hebben geen ziel, dacht McDougall en dus vond hij bij hun heengaan ook geen gewichtsverlies.
Ervaring en verdichting vullen elkaar aan, en dat maakt de ziel ook filosofisch gezien een boeiend onderwerp.
In sprookjes en legenden is het duidelijk: het verlies van je ziel is iets wat je lichamelijke voortbestaan niet in de weg staat, maar de kwaliteit van je voortbestaan na je dood ingrijpend beïnvloedt.
De ziel kan los van het lichaam. Ons wezen, onze spirit, is onsterfelijk, dat weten we allemaal.
Maar onze ziel is ook kwetsbaar. Hij kan ons ontnomen worden. Althans dat is de ervaring van mensen die bijvoorbeeld lijden aan slaapverlamming - een toestand waarbij de geest wakker is maar het lichaam nog niet. Die niet benijdenswaardige toestand schijnt een deur te openen naar een andere dimensie, want zulke mensen worden soms belaagd door entiteiten die trachten 'hun ziel te stelen' .
Dat is tenminste wat ze intuïtief voelen dat er gebeurt.
Onze ziel is ons erfgoed, maar niet ons 'recht' . Om onze ziel heel te houden moeten we hem niet verwaarlozen.
Want onze ziel is onze levenslijn met onze bestemming, met God, met een Grote Geest, met het Universum.
Blijkbaar situeren we het geweten in de ziel. Er zijn sprookjes waarin een kwade heks of tovenaar zielen steelt en bewaart, of zijn eigen ziel keurig opbergt om er geen last meer van te hebben.. Maar alleen het feit dat die ziel in een potje zit houdt de boef in leven. Wordt het potje gestolen en de ziel vernietigd, dan sterft de naarling.
De dichter Oscar Wilde schreef een onsterfelijk boek 'Het portret van Dorian Gray' , over een jongeman die niet wou deugen en zijn ziel overbracht op een portret. Het portret droeg op den duur de sporen van zijn liederlijk leven, terwijl hijzelf niet veranderde.
Dat moest een keer misgaan, en dat deed het ook.
Een sprekend verhaal uit de werkelijkheid: een zekere George 'Shorty' Osment bouwde tussen 1909 en 1914 een spoorlijn in de jungle van Brazilië, een project waarbij duizenden arbeiders omkwamen door ontbering en ziekten...en door moord.
Want Osment was geen makkelijke jongen.
Hij werd multimiljonair, en alles scheen hem altijd voor de wind te gaan.
Op z'n oude dag bekende hij ooit een geluksring gekregen te hebben die hij nooit afdeed. En bovendien had hij een glazen buizerd, op wie hij z'n vele zonden overbracht. Dat geloofde hij met heel zijn hart, en daarom was hij buitengewoon voorzichtig met de vogel.
De buizerd moest intussen behoorlijk vol zijn, want 'Shorty' zondigde wat af.
Maar op een dag verloor hij zijn geluksring. Hij werd ziek van ellende, en liet de glazen buizerd geen moment uit het oog. Hij at niet meer en viel 100 kilo af in enkele weken. Doodziek werd hij, en toen men hem vond in verwarde toestand was de dood al dicht genaderd.
Nooit een dag ziek geweest, maar in z'n bloed vonden de artsen alle ziektes die hij ooit had moeten krijgen, daar in de jungle.
Toen hij stierf en zijn familie naar de buizerd zocht vonden ze die in scherven op de grond. Spontaan uit elkaar gesprongen, vlak voor de eigenaar de geest gaf.
Zulke verhalen raken diepe snaren. Misschien omdat we allemaal wel eens bedenken hoe het zit met die ziel, en met mensen die hem bewust in gevaar brengen. Figuurlijk gezien hun ziel aan de duivel verkopen.
Ingaan tegen het Leven. En Ziel is Leven, daar kunnen we niet omheen.
Veel religies hebben een welomschreven idee van wat er met onze ziel zal gebeuren als het lichaam het af laat weten.
Maar onze ziel is iets wat we nu, hier, in dit leven, actief moeten ervaren, beschermen en bewaken.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten