HEILIGE LETTERS

U kent ze wel, die mooie vierkante letters van het Hebreeuws. En u weet vast ook dat die van rechts naar links worden gelezen. Een Hebreeuws boek en een CD doosje gaan dus ook voor ons gevoel omgekeerd open.
Maar erg ongewoon is dat niet; heel veel talen hebben andere lettertekens en een andere leesrichting dan wij.
Wat wel bijzonder is, hoewel ook niet uniek, is dat het Hebreeuwse schrift alleen met medeklinkers wordt geschreven. De klinkers moet je er maar bijdenken.
Voor iemand die de taal spreekt is dat geen probleem.
In de gedrukte 'Tenach' , de boeken die wij samen het 'Oude Testament' noemen worden wèl klinkers gebruikt. Dat is de traditie. Die klinkers zijn stipjes en streepjes onder of boven de medeklinkers.

Die 22 letters van het Hebreeuwse AlefBeth betekenen voor de Joden veel meer dan onze letters voor ons betekenen. Voor ons zijn ze een middel om te kunnen lezen en schrijven, maar voor belijdende Joden zijn die letters omgeven met symboliek en legenden, die te maken hebben met hun vorm en hun plaats in woorden en teksten.
Omdat getallen als letters worden geschreven heeft iedere letter ook nog eens een getalwaarde, en wie zich wel eens met numerologie bezighoudt kan zich voorstellen dat door zo'n systeem ieder woord zijn eigen getalswaarde heeft.
De verbanden die daardoor gelegd worden zijn een wetenschap op zich.
In het Jodendom heet die wetenschap 'Gematria' .

Voor orthodoxe Joden is de Bijbel het woord van God. Daar mag geen 'tittel (een stipje) of Jota' (de kleinste medeklinker) aan veranderd worden.
De letters zijn dus van het grootste belang, en de mensen die de torah-rollen schrijven doen dat met veel eerbied en grote precisie, want een verkeerde of gevlekte letter maakt dat stuk rol ongeldig.
Het is maar een kleine stap om de taal zelf in legende en gevoel tot een goddelijke taal te verheffen. Natuurlijk heeft het Hebreeuws een ontstaansgeschiedenis net als iedere andere menselijke taal, en ook dat beroep op goddelijkheid is niet anders dan bij sommige andere culturen, met name het Arabisch en het Sanskriet.
Maar in geloofstaal en beleving doet er niet toe wat de werkelijke oorsprong is; het gaat om hoe de overlevering functioneert in een godsdienstige cultuur.

Om iets van het belang en vooral de personificatie van de letters duidelijk te maken volgt hier een traditioneel verhaal over hoe God zelf omging met de letters en hun respectievelijke persoonlijkheden. Het verhaal komt uit de Zohar, een van de mystieke geschriften van het Jodendom.

Zesentwintig generaties voor de schepping van de wereld daalden de 22 letters van het alfabetneer uit de kroon van God waarin ze met een vlammende pen waren gegraveerd. Ze gingen om God heenstaan, en een voor een spraken ze en verzekerden God dat de wereld door hen persoonlijk geschapen moest worden. De letter Taf was de eerste die zijn stem verhief. "U zult Mozes de Torah geven", zij Tav, en dus ben ik de belangrijkste letter.
Daar had God wel een antwoord op: het woord 'Moet', dood, eindigt met een Tav, en Tav droop af. Toen stapte de letter Shin naar voren. "ik ben de eerste letter van een van uw eigen namen, Shaddaj", sprak Shin, "het is dus logisch dat u mij tot de eerste letter maakt". Maar God wees Shin op het feit dat de leugen, Shav, ook met een Shin begint.
Zo ging het vervolgens met alle letters. Allen hadden goede redenen om de eerste te willen zijn, maar God had even goede redenen om ze af te wijzen.
Tenslotte kwam de letter Beth voor God, en alle werelden beefden. Beth pleitte "Heer der wereld, moge het Uw wil zijn de wereld door mij te creëren, want in de toekomst zullen allen u prijzen met mij: Baruch, gezegend zijt Gij tot in alle eeuwigheid. En God was het daar mee eens, en maakte Beth tot de eerste letter van de Torah.
Maar toen kwam Alef. En God vroeg Aleph waarom ze niet eerder van zich had laten horen. "Ik zag", sprak Aleph dat U alle anderen afwees, en ik gun Beth de eer om de eerste te zijn.
En God sprak "Aleph, Aleph, hoewel ik Beth gekozen heb om mij te helpen in de schepping van de werled, zul jij beloond worden voor je bescheidenheid. Jij zult de eerste letter zijn van alle Tien Geboden."
En zo geschiedde het.