NA EEN COMA

Net kom ik op The Anomalist http://www.anomalist.com/ een krantenbericht tegen over een 13 jarige Kroatische tiener die bij haar ontwaken uit een 24 uur durend coma ineens vloeiend Duits spreekt, maar haar moedertaal vergeten schijnt te zijn.
Veel bijzonderheden staan er verder helaas niet bij, alleen dat ze wel al wat Duits op school had gehad, en dat er wel een verklaring voor zal zijn.
Tja, dat wil ik graag geloven, maa de vraag is welke.

Natuurlijk hebben we eerder van zulke gevallen gehoord: mensen die na een zware ziekte, een korte periode van 'dood' of na een coma ineens een beetje, of heel erg anders zijn geworden.
De meeste mensen worden na een coma niet begiftigd met het een of ander. In mijn jarenlange werk met ex-coma-patienten heb ik alleen maar verminderde capaciteiten gezien en geen onverwachte gaven die húp bij het ontwaken waren ontstaan.
Hoe dan ook: hoewel heel zeldzaam, er zijn van die gevallen van onverklaarbaar.....

De Hongaars joodse journalist Cornelius Tabori (? - 1944) hoorde eind 1933 over een 16 jarig Hongaars meisje, Iris Farczády, dat een zonderlinge verandering had ondergaan.
Geinteresseerd als hij was in paranormale onderwerpen, bracht hij een bezoek aan het gezin.
Zelf vertelt hij in zijn posthuum uitgegeven boek "Occult Diary" (1951) : "Toen ik aanbelde, deed een jonger dochtertje van 15 jaar open.
Ze was niet verbaasd te horen wat het doel van mijn bezoek was en riep haar moeder: Die vroeg: "Komt u voor Iris? Iris is dood. Ze ging van ons heen in Augustus 1933. Waar zij is? God weet het alleen. Onze huisgenote heet Lucia, een Madridse vrouw."
Tabori keek haar verbaasd aan, maar zij glimlachte. "Neen", zei ze, ik ben geen spiritist en ook niet krankzinnig".
En toen vertelde ze Tabori haar merkwaardige verhaal.

Tot zover Tabori.
In het tijdschrift Fortean Times van april 2007 kwam ik Lucía Salvio weer tegen, nu met het vervolg. Maar eerst wat er in augustus 1933 eigenlijk gebeurde.
Het lijkt een bizar sprookje: er was eens een 17 jarig meisje in Hongarije, Iris Farczády, geboren in 1918. Ze groeide normaal op, was goed op school, met een talenknobbel: behalve haar moedertaal sprak ze ook Frans en Duits. Maar ze was nogal eens ziek.
Tijdens een zware griep raakte ze in coma, waaruit ze de volgende dag (?) ontwaakte. Maar nu was ze Iris niet meer.
Van het Hongaars van haar familie verstond ze niets meer, en de taal die ze zelf sprak was voor de anderen onbegrijpelijk.
Omdat ze het woord 'Madrid' herkenden begreep de familie dat hun dochter Spaans babbelde, maar waar had ze dat geleerd?
Ook het Frans en Duits dat ze kende was ze kwijt.
De emotionele verwarring van het gezin moet gigantisch geweest zijn, maar om het meisje te kunnen begrijpen leerden ze haar opnieuw wat Hongaars en Duits, en op den duur kon ze zo vertellen wie ze was: een Spaanse wasvrouw, Lucía Altarez de Salvio, die op 40 jarige leeftijd aan tuberculose was gestorven. Getrouwd op haar 17de, had ze 14 kinderen gekregen, en ze beschreef zichzelf als een afgewerkte sloof.
Drie maanden na haar overlijden had ze, volgens haar eigen zeggen, bezit genomen van het lichaam van Iris.
Dat ze nu opeens weer het lichaam van een jong meisje bezat beviel haar wel.
De familie intussen kon weinig anders dan de situatie accepteren. Hun dochter was verdwenen, en ze hadden er een vreemdeling voor in de plaats. Iris zou nooit meer terugkomen.

Dit wonderlijke verhaal zou misschien in de diepten van de geschiedenis verdwenen zijn als het niet in 1998 uitvoerig onderzocht was door drie leden van de SPR (Society for Psychical Research), waaronder de Nijmeegse parapsycholoog Titus Rivas, die vanwege zijn beheersing van het Spaans in de gelegenheid was om Lucía , nu 80 jaar oud, te interviewen, en zich te vergewissen van de authenticiteit van haar taalgebruik.
Tijdens twee bezoeken aan Lucia/Iris in haar kleine woning in Gyal, niet ver van Budapest, hadden zij gesprekken met Lucía, waarbij beurtelings Duits en Spaans werd gesproken. Die ontmoetingen werden op video vastgelegd.
Lucia was blij Spaans te kunnen spreken met Rivas, die ze haar 'hijito' (kleine zoon) noemde, en herinneringen op te kunnen halen aan haar Madrileense verleden. De termen die ze gebruikte waren heel typisch voor de streek waar ze geboren was.
Men zou verwachten dat een Spaanse vrouw die een leven lang in Hongarije heeft gewoond, en daar uiteraard haar Spaans niet dagelijks heeft kunnen bijhouden, intussen wel veel specifieke uitdrukkingen was vergeten, maar dat bleek niet het geval. Lucía, die zich niets van haar korte leven als Iris Farczády herinnerde, voelde zich Spaans, sprak als een Spaanse, gebaarde als een Spaanse en had typisch Spaanse kennis en herinneringen; bij Rivas was er geen twijfel aan haar identiteit. Maar intensieve pogingen om die identiteit in Spaanse archieven te achterhalen liepen jammergenoeg op niets uit.
Het enige waar de deskundigen het niet over eens konden worden was de vraag waarmee ze hier te maken hadden. Reincarnatie? Bezetenheid?
Hoewel zeldzaam, zijn er in de parapsychologie meerdere gevallen bekend van mensen die van de ene dag op de andere een totaal nieuwe persoonlijkheid krijgen, maar die veranderingen zijn meestal niet permanent. Na een aantal weken of maanden wordt iemand weer wie hij was, of de persoonlijkheden wisselen elkaar af.
Het verschil met een meervoudige persoonlijkheidsstoornis is in zulke gevallen dan niet zo duidelijk meer. Maar de metamorphose van Iris naar Lucía is uniek, evenals de vraag waar de persoonlijkheid van het Hongaarse meisje Iris is gebleven.
Tot op heden kunnen we alleen maar naar een verklaring gissen.