BIJ IMPLICATIE

Wij mensen zijn gemakzuchtig. We willen de wereld graag overzichtelijk, en hoe ingewikkelder ons leven wordt hoe prettiger het is om veel dingen 'zeker' te weten, en andere noties af te wijzen.

Daar speelt de politiek op in, en de media gaan daar graag in mee.

Er is een 'Marokkaans probleem' en dat omvat alle Marokkanen, ook alle goeie godvruchtige en brave burgers van Marokkaanse afkomst. Ook als zullen verantwoordelijke lieden dat niet onvermeld laten, als een stereotiep zich eenmaal heeft vastgezogen krijg je 't niet zomaar weer los. En steeds als er weer een paar van die etterbakjes iets uithalen roepen we dat Marokkanen niet deugen.

Hetzelfde is vele eeuwen lang het geval geweest met Joden. Een misstap van een enkele jood sloeg terug op de gemeenschap, en kon in oost Europa makkelijk tot een pogrom leiden. Omdat antisemitisme - het woord impliceert de 'alles op een hoop' gedachte - nog steeds bloeit, moeten joden overal en altijd op hun tellen passen, of alle joden krijgen het op hun brood. Zo is het gegaan met alle etnische minderheden in een vreemde en soms vijandige cultuur. Het gaat niet om de daad, het gaat om wie het doet, en relativering van een enkel voorbeeld gaat de meeste brave burgers te ver. Er is goed en verkeerd, daar is iedereen het over eens, maar de maatstaven worden in het algemeen niet aangelegd op grond van een objectieve evaluatie, maar op grond van vooringenomenheid.

De voorbeelden zijn legio, en ieder mens kan in een situatie komen dat hij opeens tot een kwetsbare minderheid gaat horen. Dat vergeten we graag, en dat is menselijk.

Maar niet alleen etnische, ethische of sociale kwesties gaan gebukt onder geestelijke gemakzucht.

Ook ideeën en fenomenen die minder voor de hand liggen worden geschoren tot ze passen in ons vooropgezette wereldbeeld.

Daarbij spelen vele factoren een rol, zoals opvoeding, aanleg, intelligentie, studie en ervaring.

Ons idee van de wereld om ons heen wordt al jong vastgelegd. Als onderzoekingsdrang en fantasie wordt afgestraft zal het steeds moeilijker worden de wereld open tegemoet te treden. Houvast wordt belangrijk, in religie, door conventies en aan gezagsdragers. De meeste mensen, misschien wij allemaal, zijn slaven, ook al ervaren we onszelf niet zo.

Aanpassing is makkelijker dan verzet. Dingen willen veranderen en in beweging brengen stuit altijd op weerstand: de wet van de inertie.

Hetzelfde geldt voor wat er in beweging wordt gebracht door anderen. We twijfelen of wijzen domweg af.

Niet omdat we ons in een onderwerp hebben verdiept en daardoor weten wat we afwijzen, maar omdat 'nee' zeggen ons behoedt voor het werk dat 'ja' zeggen met zich mee kan brengen. Wie 'ja' zegt, zegt in feite dat hij mee wil denken, actie wil ondernemen, ergens voor te porren is.  Wie 'ja' zegt wil verder, de toekomst tegemoet.

Nee-zeggers zijn bang om de grond onder hun voeten te verliezen. Je weet wat je hebt, maar je weet niet wat je krijgt. En dus bedenken de 'nee' zeggers argumenten waarom de ja-zeggers ongelijk hebben. In het uiterste geval wordt hun hebben en houden gevolgd door de bolwerken van angst, de BVD, de voormalige KGB, en de CIA, en niet zelden worden daarbij de mensenrechten geschonden.

En ook dat wordt door de nee-zeggers als rechtvaardig verdedigd, want wie zich niet voegt in de heersende orde moet de consequenties zelf maar dragen.

Heersende orde, of heersend paradigma. Dat is niet zoveel anders.

Iedere geleding in de maatschappij kent zijn eigen ja- en neezeggers, en altijd en overal zijn die twee met elkaar in conflict.

Soms gebeuren er dingen op de wereld waardoor de nee-zeggers de kluts even kwijt zijn, hoewel ze die meestal opvallend snel weten te hervinden. Voorstanders van atoomenergie weten ons te vertellen dat een ongeluk een 'aanvaardbaar risico' is: 1 op de miljoen. Dan gebeurt Fukushima. Maar ook dat zal ze niet van hun stuk brengen. Tsunami's gebeuren niet in Nederland. Je moet er niet aan denken wat een gedoe het zou geven als we hier alle atoomcentrales zouden sluiten. Of idiote en onnodige miljardenprojecten afblazen, waarbij de verantwoordelijken met de billen bloot zouden gaan. 

Of UFO's. Een onderwerp waar je wel getikt voor moet wezen om je daar serieus mee bezig te houden, weten de nee-zeggers. De afstanden tussen de sterren zijn veel te groot, niemand kan hier komen, dat is uitgesloten, en dat weet iedereen. Bovendien, mensen die het kunnen weten, Carl Sagan, Stephen Hawkings, astronomen van formaat, hebben ons verteld dat er geen sprake kan zijn van interstellair verkeer.  En Mars en andere planeten zijn onbewoonbaar. Dat is een rustig idee, want groene mannetjes van Mars, daar zit niemand op te wachten.

Hè, wat een opluchting. Daar hoeven we dus ook niet verder over na te denken.

Op het feestje van de buren kunnen we het nu geriefelijk hebben over de nieuwste auto en de onlangs aangeschafte keuken. UFO's, Graancirkels, Bijna Dood Ervaringen en leven na de dood, reïncarnatie of al die andere onderwerpen die ja-zeggers ten onrechte bezighouden, daar kunnen we met een gerust hart over zwijgen.

Hoe kwam ik hier nou op?

Omdat ik in een oude Flying Saucer Review uit 1975 een verhaal tegenkwam over de Saucer van Adamski.

En van het een kwam het ander.

Over George Adamski (1891-1965) heb ik vaker geschreven. Die man staat me nog helder voor de geest maar ligt me niet speciaal na aan het hart. Of er ook maar iets waar is van zijn claims weet ik niet, maar ik verbeeld me niet zulke dingen überhaupt te kunnen weten. Dus dat laten we in het midden.

Hoe dan ook, zijn Saucer met die drie bobbels aan de onderkant waarmee hij naar Venus gevlogen schijnt te zijn, is een icoon geworden. De lampenkap en Adamski zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden de geschiedenis ingegaan. Natuurlijk werd de foto van de vliegende schotel voor fake versleten en afgekraakt, terwijl hij tegelijkertijd fel werd verdedigd door Adamski's aanhangers, waarvan ook niemand kon bewijzen dat Adamski en zijn UFO echt waren.

Ja-zeggers moeten vaak op hun geloof vertrouwen in de hoop op bewijzen die hun vertrouwen rechtvaardigen. 

Maar toen kwam in september 1975, 10 jaar na Adamski's dood, een zeker Richard Lawrence, en zie, die had het bewijs in handen: de 'UFO' was het bovenstuk van een drankkoelmachine, die in een Italiaans restaurant in Londen was aangetroffen. Een foto van het gewraakte voorwerp werd onmiddellijk genomen: precies het design van de Adamski's UFO, geen twijfel aan.

En dat samen met het feit dat Adamski  een vertegenwoordiger in soft-drinks was ...

Gras groeit er niet over ontmaskerde UFO's. Zodra de kranten er lucht van kregen werd Adamski, al jaren in de hemel, nogmaals door het slijk gehaald. Zo'n kans laat geen enkele journalist zich door de neus boren. De een kopte nog leuker dan de ander, maar de teneur was overal gelijk.

De bedrieger. Ons allemaal laten denken dat het een echte buitenaardse UFO was. Je moet maar durven. En de hele wereld over met een boodschap. Bij koningen en de paus op bezoek. Nou zeg. C'mon. Zie je wel dat al die vliegende schotels je reinste bedrog zijn?

En alle lezers knikten eensgezind instemmend. Nou? Wat heb ik je gezegd? Allemaal onzin.

Even was de wereld weer zoals hij hoort te zijn. Aards. Geen Unidentified Flying Objects daarboven.

Het gevaar van groene mannetjes geweken.

Maar toen kwam, precis 4 dagen later, een Mr. Frank Nicholson, een koeltechniek ingenieur op de radio vertellen dat  hij de designer was van genoemd voorwerp. Hij was geïnteresseerd in UFO's, en had daarom Adamski's vliegende schotel als model gebruikt voor zijn koelmachine, in 1959, zes jaar nadat Adamski zijn foto's publiceerde.

Dat alles kon Nicholson aantonen met patenten, en dat deed hij ook. 

Toen kwam het moeilijke puntje: de kranten.

Journalisten kikken op debunking, maar een fout rechtzetten, dat gaat zelden van harte.

Zo ook in dit geval.

Slechts twee kranten van de tientallen die het verhaal van de koeler in kleuren en geuren hadden verteld, plaatsten nu een rectificatie. 

Flying Saucer Review, Het oudste en een van de beste tijdschriften die er op dit gebied zijn, mijmert nog na over de  grote implicaties voor serieus UFO onderzoek die zo'n uitglijder heeft. En dat was 1975, bijna 40 jaar geleden. Adamski mag dan bijna vergeten zijn, de nee-zeggers hebben geen moeiten om bij implicatie van enkele gevallen van twijfel of bedrog alles wat betrouwbaar is af te wijzen. Want we doen graag wat anderen doen, en nee-zeggen tegen alles wat de wereld kan veranderen is nog altijd respectabeler (lees: veiliger) dan de uitdaging aangaan.

Tot het te laat is.