FLUIT

De klank van Instrumenten is deel van onze dagelijkse ervaring. Als we de radio aanzetten of een CD met onze favoriete muziek, dan horen we instrumenten, ook al vragen we ons niet altijd af welke dat zijn.
Aan muziek zit ook een esoterische kant, en zelfs individuele instrumenten kunnen zo'n andere kant hebben. Dat maakt het de moeite waard daar eens naar te kijken.
Neem nou de fluit. Misschien wel het meest universele instrument en ook het oudste, ontstaan toen men ergens in een grijs verleden ontdekte dat blazen door een rietje een toon gaf, en men daarmee de geluiden van vogels kon imiteren.
Fluiten bestaan in elke cultuur, en de vormen en materialen waarvan ze gemaakt zijn, zijn legio: riet, bamboe, hout, aardewerk, been, metaal en zelfs plastic.

Er is iets magisch aan een fluit. Misschien is het het ijle geluid van de dwarsfluit of het melancholieke geluid van de panfluit, of het vrolijke sprankelende geluid van de Ierse Tin Whistle dat ons aanspreekt, maar een fluit 'heeft iets'.
Zeker is dat de fluit een band heeft met goden, meditatie en de natuur. De Griekse god Pan wordt afgebeeld met de naar hem genoemde panfluit maar ook met een dwarsfluit, de god Krishna uit het Hindoeïsme is traditioneel een dwarsfluiter temidden van de natuur. Op afbeeldingen uit de Griekse, Romeinse en Etruskische Oudheid staan herders, fauns,en goden met een fluit afgebeeld en ook in Afrika vinden we natuurgoden die met de fluit de magie van vruchtbaarheid en voortpalnting symboliseren. In alle oorspronkelijke culturen spelen fluiten een rol in ceremonies zoals begrafenissen en inwijdingsriten. Soms worden mensen begraven met een fluit, zodat ook in de wereld hierna hun magische klank kan voortklinken. Bij sommige stammen in Azië wordt een fluit gezien als bezield, en wordt een fluit ingewijd met een offerritueel. Fluiten zijn bij uitstek instrumenten waarmee de natuur betoverd en de goden gediend en vermurwd kunnen worden. De oeroude indiaanse volksfiguur Kokopelli, vruchtbaarheidsgod en magische verleider speelt op een fluit.
Ook de traditionele slangenbezweerder maakt gebruik van een soort fluit om zijn magie aan mensen te verkopen, want de slang is doof.

Een ander gebruik van de fluit is ontstaan in Japan, in de 13de eeuw: een vorm van Zen-meditatie die SuiZen of SaiZen genoemd wordt: Blaasmeditatie.
De 'Shakuhachi', een lange fluit van hout met een bezield geluid werd gespeeld om de gewenste staat van inkeer te bereiken. Nu nog kan men in Japanse straten 'komuso' , fluitende monniken aantreffen met een strohoed die hun gezicht bedekt, spelend op hun shakuhachi, weg van de wereld, hopend op een kleine bijdrage.
Kan'ami Kyotsugu, een Komuso uit de 15de eeuw, schreef:

"Bij onze geboorte ontwaakten we
dromend in deze tussen-wereld.
Wat dan is de werkelijkheid?"


In onze westerse klassieke traditie is de fluit verbonden met Mozarts opera 'Die Zauberflöte' - de Toverfluit, waarin heel wat wordt gefloten. Deze mystieke opera vol Vrijmetselaarssymboliek is het onderwerp geweest van boeken en beschouwingen. Los daarvan is het gewoon een prachtige en speelse opera.
De Rattenvanger van Hamelen is een ander magisch voorbeeld. Kunt u zich die voorstellen met een accordeon? Of met een gitaar? Met een viool, dat zou kunnen, maar een fluit is toch wel het meest magisch, verleidelijk, 'otherworldly' en passend voor een man die honderden kinderen van hun huis weg moet lokken....

Er is een Joods Chassidisch verhaaltje over Grote Verzoendag in een Pools dorpje. De hele dag bidt de gemeente hartstochtelijk tot God, de voorzanger zingt of zijn leven er vanaf hangt, de rabbijn smeekt, maar de hemel gaat niet open om de gebeden te ontvangen. Dan is er een jongen, achterlijk en niet op de hoogte van de importantie van de rituelen. Die jongen kan zich niet meer bedwingen. Hij grijpt zijn herdersfluit en speelt een zuivere melodie.
De gemeente is geschokt. Op deze heilige dag kan het niet zo zijn dat een ongeletterde jongen de gang van zake ontwricht. Maar dan zegt de Rebbe: "De hemel is opengegaan, dankzij het spel van deze simpele herdersjongen heeft God onze gebeden ontvangen".