GREEN MAN

Sommige mythologische figuren worden aan de vergetelheid ontrukt en krijgen opnieuw betekenis in onze tijd.
Zo'n figuur is de Green Man; een mythische figuur die we vooral in Engeland en Ierland vanaf de 11de eeuw vinden als ornament in kloosters, kerken en kathedralen, op pubs van die naam en als deurklopper. Vanaf de Renaissance komt hij ook voor in verluchte manuscripten, glas in loodramen en op ex librissen.
Voor't gemak noemen we hem maar de Green Man, en niet de Groene Man, want in Nederland komt hij voor zover ik weet niet voor.
Hoewel de naam pas in 1939 werd gemunt in een folkloristisch artikel van Lady Raglan, is het beeld van de natuurmens, de 'wildeman' van de middeleeuwen, natuurlijk veel ouder, en we vinden hem al in de Griekse en Romeinse oudheid, als god en als versiering.
Enkidu, de wilde behaarde man uit het Sumerische Gilgamesj Epos, was een 'Green Man' , net als Ezau uit de bijbel, de behaarde wilde zoon van Izaak.
Het archetype van de natuurmens gaat dus al een tijdje mee.
Niet voor niets is de Green Man een modern symbool geworden van natuurbehoud. Terug naar de natuur, de kreet die al in de Renaissance klonk vanuit de behoefte om de natuur in ere te herstellen en eenvoudiger te gaan leven, is nog steeds niet uitgeklonken, en nu, meer dan ooit, hebben we behoefte aan een revaluatie van wat de natuur voor ons mensen betekent.
De Green Man weet er alles van. Zijn door gebladerte omgeven gezicht doet denken aan afbeeldingen van de Griekse Goden Pan en Bacchus, oerbeelden van 'natuurlijke wildheid' , zo ver verwijderd van onze beschaving waarin de natuur nauwelijks meer een rolspeelt, en zeker niet wild meer is.

De Green Man: god van het woud. Onzichtbaar in het dichte gebladerte, maar altijd waakzaam en aanwezig, en een beschermer van wat van hem is, het bos met alles wat er leeft.
Tolkien varieerde het thema met zijn Enten, Green Men bij uitstek.
Maar ook Tolkiens Beorn, de woudmens die 's nachts in een beer verandert, is een Green Man. J.K. Rowling bracht de figuur tot leven in de bastaardreus Hagrid, met zijn onwaarschijnlijk vermogen tot het (bijna) temmen van mythische wezens en zijn voorkomen van een bosgod.
In de Middeleeuwen, toen de bossen nog uitgestrekt en ongerept waren, kwam het wel voor dat mensen met een sociale of geestelijke problematiek hun heil zochten in het bos, waar ze waarschijnlijk betrekkelijk makkelijk aan eten konden komen. Ook 'outlaws' , mensen met een niet onbevlekt geweten, zochten vaak een schuilplaats in het bos, en gingen er wonen. Dat kon in die tijd. De legende van Robin Hood - een groene man - berust dan ook waarschijnlijk op historische gebeurtenissen.
Ook Peter Pan, in deze wereld neergezet vanuit Neverland, is gekleed in groen, en zo is er de Green Knight uit de Arthursagen, de Keltische Puca of Puck, de Germaanse god Wodan en nog een groot aantal andere 'groene wezens' die allemaal een ding gemeen hebben: hun verbondenheid met de natuur.

En de Green Man is niet alleen een Europese aangelegenheid. Ook in India , Nepal en Indonesië vinden we hem als versiering op tempels. Het symbool is blijkbaar universeel, en zo krachtig dat het in veel culturen vaste voet heeft gekregen.
We weten dat we onderdeel zijn van de natuur, en dat de groene wereld niet iets is waar we straffeloos aan voorbij kunnen lopen.
De Green Man brengt ons samen met onze oorsprong: uit zijn menselijk gezicht ontspruit het groen, of liever: uit het groen - de levende natuur - vormt zich de mens.

Hier een vertaald gedicht van John Matthews, uit zijn boek "The Quest for the Green Man":

In de groene wouden loop ik alleen. Ooit waren alle velden van mij,
alle bomen van mij, de heuvels, de beekjes.
Nu moet ik ze delen met tractorstank, oogstmachines,
maar nog vind ik wegen om het zaad in de voren te doen ontkiemen
en te zien groeien - herinnerd, of vergeten.
En nog ben ik de Green Man, en nog ga ik over de velden,
en hoewel het Land soms leeg lijkt is het vol leven -
En hoewel ik ben vergeten, ik herinner - en ik zie.