vrijdag 11 maart 2011

EEN CRIMINELE OVERPEINZING


Men wordt doodgegooid met bekende Nederlanders en iedereen die z'n hoofd op TV laat zien schijnt zich te mogen verheugen in 'helden' status. Dat is al gek genoeg maar in zekere zin onschuldig, hoewel elke misplaatste heldenverering gevaar met zich meebrengt.
Zo zat ik ooit in de trein me te verbazen over een stel meiden dat in verheerlijkte aanbidding een goor type aanhoorde, die met een sjekkie bungelend tegen z'n ongeschoren kin, in een - toen nog - niet roken coupé een misselijkmakend verhaal zat op te hangen over z'n kerfstok.
Waar of niet waar, het feit dat die kinderen een 'held' hadden gevonden met een IQ van 60 en een moreel besef van - 60 was treurig, en vrees voor de toekomst maakte zich knellend van me meester. Want kinderen kan iedereen krijgen, maar ze opvoeden, dat is andere koek.

Zo nu en dan horen we wel eens wat over vrouwen die verliefd worden op criminelen, meestal op psychopatische moordenaars, mensen zonder geweten. Vrouwen zonder verstand schrijven smachtende brieven en komen op bezoek en soms wordt er getrouwd en een kind verwekt.
Waar die wonderlijke knik in het emotionele leven van zulke vrouwen zit zou ik niet weten, maar het is een ernstige verstuiking die zelden uit zichzelf geneest. Het risico zelf slachtoffer te worden nemen ze met liefde.
Voor mijn gevoel heeft het iets te maken met zieligheid. Een zware crimineel is bewonderenswaardig zolang hij op vrije voeten anderen naar het leven staat, moedig als hij voor de politie op de vlucht is en zielig als hij is opgesloten. In die toestand heeft hij recht op ons medelijden en ons begrip, en een bepaald soort vrouwen wil dat maar al te graag geven.
Hoewel ik zelf graag naar goeie detectives kijk en verslaafd ben aan die van de BBC, gaat dit mijn pet te boven.
Mensen (of dieren!) vermoorden heeft niets heroïsch, en de types die geen waarde toekennen aan Leven kan ik aanbevelen voor Hemelse gerechtigheid.

Maar als we mochten denken dat we te maken hebben met een nieuw verschijnsel, dan ga ik u nu even uit de droom helpen.
Tussen 1666 en 1670 vergiftigde de Marquise de Brinvilliers samen met haar lover respectievelijk haar vader en haar twee broers, om zich meester te kunnen maken van de familiebezittingen. Tussendoor had ze waarschijnlijk bij wijze van oefening nog wat mensen in een hospitaal aan hun eind geholpen.
Na 6 jaar voortvluchtigheid werd ze gepakt, veroordeeld en in 1676 ter dood gebracht. Maar op de dag van haar executie was de menigte zo onder de indruk van haar blauwe ogen en gratie dat men heftig protesteerde tegen het vonnis. De bewondering nam toe en tegen de avond was ze een heilige.
Na te zijn onthoofd en verbrand, maakte het publiek zich ijlings meester van de as, en sommigen ademden die in.
Enkelen voelden zich zo gesterkt dat ze het moorden zelf gingen beoefenen.

In Engeland was in de 17de, 18de en 19de eeuw de jacht op relieken afkomstig van criminelen een veel beoefend tijdverdrijf. Grote sommen werden betaald voor stukken touw waarmee iemand was gehangen, en elk onderdeel van iemands kleding, lichaam of bezittingen was een hebbedingetje waar beulen en grafdelvers een leuke bijverdienste aan hadden.
De moord in 1828 in Suffolk, Engeland op Maria Marten door haar geliefde William Corder ging de geschiedenis in als de 'Red Barn Murder' . Deze toch niet zo heel ongewone moord bracht hele bevolkingsgroepen op de been. Men stroomde toe vanuit Wales en Schotland en zelfs waren er die vanuit Ierland de schuur wilden bezoeken waar de vrouw was vermoord. Niet uit piëtistische overwegingen, maar om zich meester te maken van een stuk schuurdeur, een dakpan, een lap stof van Maria's jurk of een lok van haar haar, waar goed geld voor betaald werd.

Dat de emoties zelfs van direct betrokkenen makkelijk in hun tegendeel kunnen verkeren weten we uit de geschiedenis van Gilles de Rais (1404-1444), martelaar en moordenaar van een onbekend maar groot aantal kinderen die hij naar zijn kasteel lokte om ze op gruwelijke wijze te vermoorden.
Gilles werd ter dood veroordeeld, maar vanwege zijn op-de-nipper boetekleed weenden en smeekten de moeders van de vermoorde kinderen om de man zijn zonden niet aan te rekenen. Het mocht niet baten.
Zijn dochter Marie richtte 6 jaar later een monument op op de plaats van zijn executie, dat een bedevaartsoord werd voor zwangere vrouwen.
Ik bedoel maar.

Geen opmerkingen: