AANGEVLOGEN

Hoewel er in alle godsdiensten zo nu en dan vreemde en onverklaarbare dingen gebeuren, spant de Rooms Katholieke kerk vermoedelijk de kroon. Daar zijn de mirakelen niet van de lucht, en als je denkt dat je alles wel een keer gelezen hebt, blijkt het altijd nóg gekker te kunnen. Maar dat is nou net zo leuk van dat geloof; heiligheid en feilbare menselijkheid zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

In FATE van mei 2002 vond ik een lang artikel over een minder bekend verschijnsel: zichzelf apporterende schilderijen van Maria. Het kleine stadje van Cava dei Tirreni hangt aan een stijle berghelling bij Italië's Amalfi kust. Hoog op de berg bevindt zich de kerk van Santissima Trinita, en in die kerk hangt een schilderij uit een andere wereld. De historie van het kunstwerk begint in de 11 de eeuw, als plaatselijke schaapherders het schilderij van een vrouw hangend aan de takken van een iep vinden. Denkend dat het vast een portret van Maria moest zijn, namen ze het mee naar de dichtsbijzijnde abdij. Maarblijkbaar zag het doek het niet zitten, en het verdween weer, om opnieuw aangetroffen te worden in de iep. Lokale prelaten beslisten dat de wensen van Maria gehonoreerd dienden te worden, dus bouwden ze een kleine tempel, die in 1400 door Franciscus van Paola werd vervangen door de huidige schrijn.

Zo'n 30 kilometer verderop, in Carpignano, werd in de 12de eeuw een ander schilderstuk van Maria door herders gevonden op een heuvel. De Madonna van Carpignano ◄ verwierf naam en faam, en er werd een kerk gebouwd op de plek waar ze was gevonden. Oorlogen en aardbevingen brachten schade aan de omgeving en de kerk, maar het schilderij bleef ongeschonden. Na de Middeleeuwen hielden de miraculeuze verschijningen in Italië van Madonna-schilderijen op, maar niet de wonderen.

Zo heeft bijvoorbeeld de Madonna dell'Arco, in een kerk in de omgeving van Napels al 400 jaar wonderen voortgebracht.

Het eerste wonder was wel een heel vreemde geschiedenis. In 1589 wilde een vrouw uit een naburig dorp Maria een kadootje brengen: een big. Het beest zag dat niet zo zitten, en worstelde zich uit de armen van de aanbiddende vrouw. Die had een kort lontje, greep Maria van de wand en koelde haar woede op het schilderij. Maria nam wraak. Precies een jaar later, in 1590, vielen de voeten van de vrouw van haar benen. Hoe we ons dat moeten voorstellen weet ik ook niet, maar de voeten hangen nu in gemummificeerde toestand in de winkel van de kerk. Het katholieke geloof is vol verrassingen, en lugubere details hebben de verering van heiligen nooit in het minst in de weg gezeten. De wraak van Maria leverde haar een plaats op van kostbaar marmer en hout op het altaar.

Het wonder wordt nog steeds gevierd met een processie op tweede paasdag. Kan ik me iets bij voorstellen; zo'n Maria kun je maar beter te vriend houden. Intussen deed ze ook een hoop mooie wonderen, waarvan de vele 'ex voti', dankbaarheidsbordjes en in zilver gesmede afbeeldingen van genezen lichaamsdelen getuigen.

Deze Maria heeft nog een ander ongewoon kenmerk: op veel foto's die er van haar genomen worden verschijnt ze met een zwarte baard. Miraculeuze verschijningen en verdwijningen bleven ook in later eeuwen opzien baren. Beelden schenen geapporteerd te worden, en soms verscheen Maria in eigen persoon om haar icoon aan een herder te geven. Want herders en het Christelijk geloof zijn sinds die ene winternacht in het jaar 0 onlosmakelijk met elkaar verbonden. In 1294 verscheen zelfs 'Maria's huis' op een heuvel in de stad Loreto, alwaar het heengevlogen was door Engelen vanuit Nazareth. In de Renaissance werd dat huis en het wonder vereerd door Galileo, en er werd een mooie kerk omheen gebouwd.

De oorsprong van het huis ligt waarschijnlijk bij de Tempelieren, en niet bij de engelen, maar wie zal het zeggen. Hoewel Maria ophield met afbeeldingen van zichzelf te materialiseren, ontstond er in de 18de en 19de eeuw een ander fenomeen dat voor spiritualisten dan weer interessant is: geesten lieten hun sporen na op perkament en kleding.

Aan de Tiber, richting Vaticaan ligt het Museum van het Vagevuur. Toen er in 1897 brand uitbrak in een kerk in de buurt, werd er een gezicht in de vlammen gezien. De brand werd geblust, maar het gezicht leek ingebrand in de muur van de Mariakapel.

De pastoor, padre Victor Janet zag hier wel een kans, en verkondigde dat dit een ziel was waarvoor gebeden moest worden en missen opgedragen. Vervolgens ging hij op zoek naar meer van zulke gevallen in Italië en elders, en hij vond ze, meer dan hij verwachtte.

En zo werd dit museumpje het onderkomen van textiel met verbrande vingers, boeken met een brandhand, en meer van zulke voorwerpen, vaak ontstaan na een verschijning aan een familielid, met de vraag om veel te bidden en nog meer missen op te dragen, om verlost te worden uit het vagevuur. O jee. De meest opmerkelijke geest was die van een Italiaanse priester die in het klooster van St. Leonardo in Montefalco verscheen om te verzoeken om missen, waarvoor hij zelfs betaalde Tussen augustus en november 1919 liet de beleefde ziel 30 bankbiljetten van 10 lire achter voor de dienstdoende priesters.

Niet verbrand.